Zrównoważony rozwój polega na zaspokajaniu obecnych potrzeb bez narażania możliwości przyszłych pokoleń, przy zachowaniu równowagi między środowiskiem, społeczeństwem i gospodarką. Ochrona środowiska jest uznawana za kluczowy element pozwalający na realizację dzisiejszych potrzeb bez narażania przyszłości. Osiągnięcie zrównoważonego rozwoju wymaga równoważenia tych trzech filarów.
Wzrost znaczenia zrównoważonego rozwoju spowodowany jest m.in.: rosnącymi oczekiwaniami społecznymi w zakresie przejrzystości i odpowiedzialności, zaostrzającymi się przepisami, zwiększającą się presją na środowisko wynikającą z zanieczyszczeń, nieefektywnym wykorzystaniem zasobów, niewłaściwym gospodarowaniem odpadami, zmianami klimatycznymi, degradacją ekosystemów i utratą bioróżnorodności.
W tej sytuacji organizacje zostały zmotywowane do przyjęcia systematycznego podejścia do zarządzania środowiskowego poprzez wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego ISO 14001:2015.
Celem ISO 14001:2015 jest dostarczenie ram umożliwiających organizacjom ochronę środowiska i reagowanie na zmieniające się warunki środowiskowe w równowadze z potrzebami społeczno-gospodarczymi. Norma określa wymagania, które organizacje muszą spełnić, aby osiągnąć zamierzone wyniki ich systemu zarządzania środowiskowego.
Systematyczne podejście do zarządzania środowiskowego dostarcza kierownictwu informacji i możliwości w zakresie:
zapobiegania lub łagodzenia negatywnego wpływu na środowisko,
łagodzenia potencjalnego wpływu warunków środowiskowych na organizację,
spełniania zobowiązań dotyczących zgodności,
poprawy wyników w zakresie ochrony środowiska,
kontroli projektowania, produkcji, dystrybucji, zużycia i utylizacji produktów i usług przy wykorzystaniu podejścia opartego na cyklu życia,
osiągania korzyści finansowych i operacyjnych dzięki stosowaniu rozwiązań przyjaznych dla środowiska,
dzielenia się informacjami środowiskowymi z zainteresowanymi stronami.
Skuteczność systemu zarządzania środowiskowego zależy od przywództwa najwyższego kierownictwa oraz zaangażowania na wszystkich szczeblach i we wszystkich funkcjach organizacji. Integracja zarządzania środowiskowego z procesami biznesowymi, kierunkiem strategicznym oraz innymi priorytetami organizacji pozwala skutecznie identyfikować ryzyka i szanse.
Wdrożenie ISO 14001:2015 nie gwarantuje automatycznie najlepszego efektu środowiskowego. Sposób stosowania standardu będzie się różnić w zależności od kontekstu organizacji. Dwie organizacje mogą wykonywać podobne działania, ale mieć różne zobowiązania dotyczące zgodności, różne polityki środowiskowe, technologie i cele środowiskowe – i mimo to obie mogą spełniać wymagania normy.
Stopień szczegółowości i złożoności systemu zarządzania środowiskowego zależy od:
kontekstu organizacji,
zakresu systemu zarządzania,
charakteru działalności, produktów i usług,
aspektów środowiskowych oraz ich wpływu.
Podstawą podejścia stosowanego w ISO 14001:2015 jest cykl PDCA:
Plan (Planuj): Ustanowienie celów i procesów zgodnych z polityką środowiskową.
Do (Wdrażaj): Realizacja procesów zgodnie z planem.
Check (Sprawdzaj): Monitorowanie i pomiar procesów oraz raportowanie wyników.
Act (Działaj): Podejmowanie działań w celu ciągłego doskonalenia.
ISO 14001:2015 określa wymagania dla systemu zarządzania środowiskowego, który może być stosowany przez każdą organizację – niezależnie od jej wielkości, rodzaju czy struktury – chcącą:
poprawić swoje wyniki środowiskowe,
spełnić wymagania dotyczące zgodności,
osiągać cele środowiskowe,
przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju.
Norma nie narzuca konkretnych poziomów wydajności środowiskowej, ale daje elastyczne i solidne podstawy do wdrażania odpowiedzialnego podejścia do środowiska.